«ضرورت و راهبردهای بهسازی و نوسازی بافت¬های فرسودةشهری (موردمطالعه: شهرکرج)»
محورهای موضوعی : علوم جغرافیا (کلیه گرایشها)
اصغر کاظمی
1
(موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی مجازی نور طوبی)
کلید واژه: بافت فرسوده, نوسازی, بهسازی, شهر کرج.,
چکیده مقاله :
یکجا نشینی انسان سرآغازی برای شهرنشینی شدن او بود. تا جایی که همین رشد شهر نشینی در دهه های اخیر مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بسیاری را ایجاد نموده است. یکی از این مشکلات، بافت های فرسودۀ شهری است که موضوع نوسازی و بهسازی آنها در دهه های اخیر توجه برنامه ریزان و مدیران شهری را به خود جلب کرده است. در چنین شرایطی لازم است با استفاده از سیاست های مناسب چون بازسازی، بازنده سازی، نوسازی، بهسازی، توسعه مجدد و درنهایت بازآفرینی به احیاء این بافت ها پرداخته شود. نوسازی و بهسازی یک بار برای همیشه رخ نمی دهد بلکه امری است مداوم این امر آنی و سریع نیست بلکه فرایندی حساس و پیچیده است که نیاز به طراحی برنامه های هدفمند کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دارد و برای دست یابی به ساماندهی و احیای موفقیت آمیز، به شناخت دقیق بافت قدیمی و کل سیستم شهر و نظام منطقه ای نیاز است. ازاین‌رو، درتحقیق حاضر سعی شده از طریق تدوین استراتژی‌هایی، موضوع بهسازی در بافت فرسوده شهر کرج پرداخته شود. نتایج نشان می دهد که عامل های ایجاد بسترهای نهادی و قانونی مناسب به منظور مدیریت یکپارچه شهری، توانمندسازی و ظرفیت سازی در شهرداری ها و شوراهای اسلامی شهر از تأثیرگذارترین استراتژی های بازآفرینی بافت فرسوده شهر کرج به حساب می آیند. همچنین عوامل مؤثر بر سیاست های نوسازی عبارت است از:« ساده سازی فرایندها و مراحل اقدام برای نوسازی ساختمان ها در محلات فرسوده» و«حمایت از تشکیل دفاتر خدمات نوسازی محلات». به علاوه «استفاده از تشکل های مردم نهاد در محدوده و محلات فرسوده» به عنوان عوامل تأثیرپذیر بر موضوع نوسازی مشخص شدند.
Human settlement was the beginning of his urbanization. To the extent that this growth of urbanization has created many social, economic and political issues in recent decades. One of these problems is the dilapidated urban structures, whose renovation and improvement has attracted the attention of urban planners and managers in recent decades. In such a situation, it is necessary to revive these tissues by using appropriate policies such as reconstruction, rehabilitation, renovation, improvement, redevelopment and finally regeneration. Renovation and improvement does not happen once and for all, but is a continuous thing. This is not instantaneous and fast, but a sensitive and complex process that requires the design of short-term, medium-term and long-term targeted programs and to achieve Successful organization and revitalization requires a detailed understanding of the old context and the entire city system and regional system. Therefore, in the present research, an attempt has been made to address the issue of improvement in the dilapidated fabric of Karaj city through the formulation of strategies. The results show that the factors of creating suitable institutional and legal frameworks for the purpose of integrated urban management, empowerment and capacity building in the municipalities and Islamic councils of the city are considered to be the most effective strategies for the regeneration of the worn-out fabric of Karaj city. Future. Also, the effective factors on renovation policies are: "simplifying the processes and steps of action for the renovation of buildings in run-down neighborhoods" and "supporting the establishment of neighborhood renovation service offices". In addition, "the use of non-governmental organizations in worn-out areas and neighborhoods" were identified as influencing factors on the issue of renovation.
• اکبرپور، محمد؛ پوراحمد، احمد؛ عمران زاده، بهزاد (1390)،« زیابی میزان مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده،». فصلنامۀ جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دورۀ 16 ، تابستان 1390 ،» نمونۀ موردی: محلۀ سیروس تهران
• آقاصفری، عارف؛ حاتمی نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ رهنمایی، محمدتقی؛ منصوری، سیدامیر؛ کلانتری خلیل آباد، حسین
( 1389)، فصلنامۀ مطالعات شهر ا یرانی اسلامی، دورۀ ،« بررسی نوسازی و بهسازی بافت فرسودۀ محلۀ شهید خوب بخت تهران»
• ابراهیم زاده، عیسی و گل آفرین، ملکی (1391) تحلیلی بر ساماندهی و مداخله در بافت فرسوده شهری، مطالعه موردی شهرخرم آباد، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 44 ، شماره 3، صص. 234-72.
• بوچانی،محمد حسین( 1383) نوسازی بافت کهن قزوین آزمونی برای مدیریت شهری.مجله شهرداری ها.سال ششم،شماره 31.
• پاکزاد، جهانشاه (1386) سیر اندیشه ها در شهرسازی، تهران: انتشارات شهرهای جدید.
• پوراحمد، احمد؛ حبیبی، کیومرث؛ کشاورز، مهناز (1389) سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافتهای فرسوده شهری، مجله شهر ایرانی – اسلامی، شماره 1، دوره 1، صص 93-73.
• پوراحمد، احمد و شماعی، علی (1395)، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران
• .حبیبی، محسن و مقصودی،ملیحه(1381)،مرمت ئشهری،انتشارات دانشگاه تهران،چاپ اول
• خانی، علی ( 1389 )بافتهای فرسوده شهر تهران، مسائل و راهبردها، نشریه اینترنتی نوسازی، شماره 10.
• داوودپور، زهره؛ نیک نیا، ملیحه(1390) بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری راهبردی به سوی دستیابی به ابعاد کالبدی توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده کوی سجادیه)، فصلنامه آمایش محیط ، دوره 4، شماره 15 ، صص57-31.
• درودی، محمدهادی؛ خوشاب، علی(1393)، « ارزیابی و تحلیل شاخص های تعیین محدودۀ بافت های فرسودۀ شهری در ایران» ، ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
• دستمالچیان،محمدجواد(1334).بافت های تاریخی را حفظ کنیم.مجمع مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران،سازمان میراث فرهنگی،جلد چهارم.
• رهنما، محمدرحیم (1375)، معرفی و ارزیابی تئوری اصالت بخشی در فرایند احیای بافت های قدیم شهری (نمونه: محلۀ سرشورمشهد )، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ پیاپی 42 ، مشهد.
• رسولی،سیدحسن، مومن پور آکردی، سکینه، عظیمی زاده ،الهام ، قاسمی طاهری،سیدمریم(1395)، ضرورت بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری ( مطالعه موردی : شهر ساری )، سومین کنفرانس بین¬المللی پژوهشهای نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی،16خرداد 1395،باتومی گرجستان.
• زیاری، کرامت الله؛ ده چشمه، مصطفی؛ پوراحمد، احمد؛ قالیباف، محمدباقر ( 1389 )، «اولویت بخشی به ایمن سازی بافت فرسودة کلان شهر کرل با استفاده از مدل ارزیابی چندمعیاری» . فصلنامۀ پژوهش های جغرافیای انسانی، شمارۀ 79 ، بهار 1391.
• سجادی، ژیلا؛ پورموسوی، سیدموسی؛ اسکندرپور، مجید (1380)، « بهسازی و نوسازی بافت های فرسودۀ شهری با تأکید بر مشارکت مردمی(مطالعۀ موردی: محلۀ دولاب تهران)» . فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ 4، پاییز 1390.
• شماعی، علی و پوراحمد، احمد ( 1384 )، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه جغرافیا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، (1393)شیوه نامه تعیین محله ها و محدوده های هدف بازآفرینی شهری و راهکارهای اجرایی آن. وزارت راه و شهرسازی.
• شیوه نامۀ تعیین محله ها و محدوده های هدف بازآفرینی شهری و راهکارهای اجرایی آن، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی، 1393.
• صحی زاده، مهشید و ایزدی، محمد سعید (1383) حفاظت و توسعه شهری: دو رویکرد مکمل یا مغایر؟، فصلنامه شهرسازی و معماری آبادی، سال 14 ، شماره 43 ، صص22-12.
• علیپور، سمیه،(1393)،اسلام آباد؛سکونتگاه های غیررسمی از اسکان تا تخریب(تپه مرادپاب کرج).
• فرجی، امین، میره ای،محمد، شارقیريالکاترین(1396)، بررسی سیاست های نوسازی بافت فرسودۀ شهری (مورد مطالعه: شهر کرج). پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری، دورۀ 5، شمارۀ 1، بهار 1396.صص 72-55.
• لطفی، صدیق؛ ملکشاهی، غلامرضا؛ مهدوی، مهدیه( 1389)، « برنامه ریزی راهبردی به منظور بهسازی بافت های فرسودۀ شهری - نمونۀ مورد مطالعه: شهر بابل)»، فصلنامۀ جغرافیای انسانی، سال سو ، شمارۀ اول.
• مشکینی، ابوالفضل؛ موحد، علی؛ احمدی فرد، نرگس، (1395) بررسی سیاست بازآفرینی در بافتهای فرسوده شهری با استفاده از ماتریس QSPM و SWOT (مطالعه موردی: منطقه 12 کلانشهر تهران)، پژوهشهای جغرافیای برنامه ریزی شهری، دوره 4، شماره 4، صص 568-549.
• محمد صالحی، زینب؛ شیخی، حجت؛ رحیمیون، علی اصغر (1392) بهسازی کالبدی – محیطی بافت مرکزی شهر با رویکرد توسعه شهری پایدار، مجله مطالعات شهری، دوره 2، شماره 7، صص 88-73.
• میرکتولی، جعفر؛ علیپور، عباس؛ حسنی، عباسعلی (1391)، « بررسی اثر سیاست های حمایتی دولت در مدیریت توسعۀ بافت های قدیمی و فرسودۀ شهری، مطالعۀ موردی شهر بهشهر» ، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، دورۀ دو .
• Derek S.Hyra, (2008), »The New Urban Renewal: The Economic Transformation of Harlem and Bronzeville«, University of Chicago Press
• Nil uzun,)2003(, The Impact of urban Renewal and Gentrification on Urban Fabric: Three Cases in Turkey.
• Suzy nelson,publish online )2009(, The Nature of Partnership in Urban Renewal in Paris and London..
• Rehabilitation plan for the worn out tissue of Karaj.Khoudavand-consultants. 2014.